چقدر در مورد ملیتین ماده اصلی تشکیل دهنده زهر زنبور اطلاعات دارید

زهر زنبور عسل یکی از خاص ترین فراورده های تولید شده توسط این حشره پرخاصیت است. زهر زنبور عسل می تواند به درمان بیماری هایی بپردازد که هیچ ماده ای در جهان با این قدرت توانایی مبارزه با آن بیماری ها را ندارد. جالب است بدانید که بسیاری از خواص ملیتین نشئت گرفته از ماده ای است که به آن ملیتین گفته می شود.

ملیتین ماده اصلی تشکیل دهنده زهر زنبور عسل بوده و حدودا 40 تا 60 درصد ماده خشک زهر را تشکیل می دهد. علت اصلی ایجاد درد در ناحیه ای که زنبور نیش می زند نیز وجود همین ماده در زهر زنبور عسل است. ملیتین یک پپتید peptide اساسی است که از 26 اسید آمینه تشکیل شده است. به همین علت خواصی را در خود جای داده که به راحتی نمی توان مشابه و جایگزینی برای آن پیدا کرد.

در این مطلب به طور خلاصه در مورد ملیتین صحبت می کنیم. البته صحبت کردن از ملیتین در مقاله ای کوتاه امکان پذیر نیست. به همین علت به خواص این ماده در مقالات متعددی در مجله عسلنا اشاره کرده ایم. با این حال بد نیست قبل از هر چیز اطلاعات مقدماتی در مورد ملیتین که ماده اصلی تشکیل دهنده زهر زنبور عسل است و خواص زهر از این ماده بروز پیدا می کند، داشته باشید.

ساختار ملیتین چیست؟
ملیتین Melittin یک پپتید کوچک است و هیچ پل دی سولفید ندارد. قسمت N- ترمینال مولکول عمدتاً آبگریز و قسمت C ترمینال هیدروفیل و کاملاً اساسی است. ملیتین در آب یک تترامر تشکیل می دهد؛ اما می تواند خود به خود، خودش را در غشای سلولی ادغام کند. این یکی از ویژگی های ساختاری ملیتین محسوب می شود که بسیار مورد توجه محققان قرار گرفته است.

عملکرد ملیتین در زهر زنبور عسل چیست؟
عملکرد اصلی ملیتین به عنوان مؤلفه ای از زهر زنبور عسل، ایجاد درد و از بین رفتن بافت های بدن متجاوزانی است که یک زنبور یا کلنی را تهدید می کنند. با این حال، در زنبورهای عسل، ملیتین نه تنها در غده زهر، بلکه در سایر بافت ها نیز هنگام آلوده شدن به عوامل بیماری زا وجود دارد.

دو مولکول اصلی زهر زنبور عسل یعنی ملیتین و سکاپین که در زنبورهای عسل آلوده به پاتوژن های مختلف هستند، احتمالاً نقش مهمی در پاسخ ایمنی زنبورها به بیماری های عفونی ایفا می کنند. البته این موضوع در دست بررسی محققانی است که به شدت بر روی خواص زهر زنبور عسل در کندو تحقیق و بررسی می نمایند.

با این حال به نظر می رسد عملکرد زهر فراتر از این باشد. در واقع زهر زنبور نه تنها برای سلامتی زنبور و همچنین دفع متجاوزین، بلکه به عنوان ماده ای ذخیره شدن در بدن زنبور عسل برای انسان است. این هدیه ای است که خداوند در بدن زنبور عسل تولید می کند تا در کنار تمامی خواصی که برای خود زنبور دارد، انسان ها را نیز از آن بهره مند سازد.

مکانیسم عمل ملیتین چگونه است؟
تزریق ملیتین به حیوانات و انسان باعث ایجاد درد می شود. این ماده دارای اثرات سطحی قوی روی غشای سلولی است که باعث ایجاد منافذ در سلول های اپیتلیال و از بین رفتن گلبول های قرمز می شود. ملیتین Melittin همچنین سلول های nociceptor که همان سلول های گیرنده درد هستند را از طریق مکانیسم های مختلف فعال می کند.

علاوه بر این، ملیتین می تواند کانال های TRPV1 حرارتی را از طریق متابولیت های سیکلواکسیژناز و در نتیجه دپلاریزاسیون سلول های nociceptor باز کند. اثرات ایجاد منافذ در سلول ها باعث آزاد شدن سایتوکاین های التهابی می شود. سرانجام ملیتین باعث تنظیم ترشح کانال های سدیم Nav1.8 و Nav1.9 در سلول های شده و به همین علت باعث طولانی مدت شدن احساس درد می شود.

از مباحث علمی و تخصصی که بگذریم، یکی دیگر از عملکردهای مشخص ملیتین، ایجاد التهاب در سطح پوست است. سطح پوست انسان یا هر حیوان مهاجمی که با نیش زنبور عسل مواجه شده و ملیتین به آن تزریق شود، دچار التهاب می شود. جالب اینجاست که زهر زنبور عسل یکی از مواد ضد التهابی قوی برای انسان است؛ اما وارد شدن ملیتین بر روی پوست به صورت موضعی التهاب ایجاد می کند.

کاربردهای ملیتین برای انسان
همانطور که می دانید زهر زنبور عسل کاربردهای فراوانی برای انسان به همراه دارد. اکثر این کاربردها نشئت گرفته از ملیتین موجود در زهر است. به همین علت می توان گفت که خوصا و کاربردهای زهر طزنبور عسل تقریبا با خواص ملیتین برابر است. به همین علت دانشمندان زیادی در حال تحقیق و بررسی در مورد اثرات ملیتین بر روی انواع سرطان به ویژه سرطان های سیستم گوارشی هستند.

با تمام وجود مشاهدات فراوان برای اثرگذاری زهر زنبور عسل و به دنبال آن اثر ملیتین بر روی برخی از بیماری ها، هنوز علم نوین نتوانسته این ماده را به عنوان یک ماده درمانی بپذیرد. به همین علت اگر بخواهید از ماده ملیتین برای درمان بیماری های خود استفاده کنید، بهتر است به سراغ طب جایگزین مثل طب سنتی ایران یا طب چینی بروید.

بر این اساس می توانید به کمک طبیبان طب سنتی ایرانی، چینی و به طور کلی شرقی، به درمان با ملیتین موجود در زهر زنبور عسل امیدوار باشید. با این حال فراموش نکنید که کاربرد ملیتین برای انسان در دراز مدت جواب می دهد و نباید هیچ گاه در روند درمانی خود، ناامید شوید.